Esbab-ı Nüzul I 5. Ödev: Dersten kazanımlarınızı yazınız.
Beş ödeve yorum yazınız.
Hedef tarih: 22 Aralık 2014
Zekeriya EFE Öğrenci No: 14922723
Doktora
Kur'ân ilimlerini yakından tanımak, bu ilimlerin tarihi süreçlerine vakıf olmak. İslami edebiyat hakkında zaman zaman bilgi edinmek. Daha da önemlisi Kur'ân ilimlerini kullanabilme yeteneğini kazanma şansını yakalamak. İlimler arası ilişkileri değinmek ders konusunda yararlı olmuştur.
Bütün bunların yanında nüzul sebebini şema ve görsellerle anlatılması Kur'ân'ın anlaşılması yönündeki katkısı çok faydalı bir ders olarak görmüş bulunuyorum.
Kur'ân'ı anlama konusunda bilgi bütünlüğünün önemi kavranıldı. Bu arada ikram edilen sütün hafıza yönünden ve ikram vesilesiyle mesaj verme yönünden çok etkili olduğunu da unutmamak gerekir.
Bunlara ek olarak kitaptan bölümler okuyup ilmi değerlendirmelerde bulunmak ayrıca ilmi katkısının bulunduğunu söylemek gerekir. Fakat herkesin söylemekte çekindiği bir hususu samimiyetinizi dikkate alarak dile getirmekte yarar görüyorum: o da şudur; diğer derslerin ödevleri de dikkate alındığında 1. Veya 2. Ödevden birinin fazla olduğunu düşünüyorum. Biri yeterli olsa gerek.
Tefsirlerin çözülmesi ve anlaşılması zor olarak bilinen örnek metinlerle de tanıştırılmamızın anlamak açısından yararlı olacağını düşünüyorum.
Saygılarımla...
Habib Baygın
14952703 (B.Doktor)
Dersten kazanımlarımız
1. Bilginin bütünlüğü ile Kur’ân-ı
Kerim’in anlaşılmasında esbâb-ı nüzulün rolü açısından Kur’an’ın bütünlüğünün
dikkate alınması, yani Kur’an’daki kelimelerin, Kur’ânî cümlelerin, âyetler ve
sûrelerin manâ çerçeveleri, kazandıkları yeni manaların kavranması, hep
Kur’an’ın bütünü içinde mümkün olduğunu anladım.
2. Usul ilimlerinin bir bütün
olarak düşünülmesi ve bu ilimlerin birbirinden ayrılmaz birer unsur olması,
Ayrıca bu ilimlerin öğrenilmesinin Kur’an’ Kerîm’i anlamada ne kadar önemli
olduğunu öğrendim.
3.Ayetlerin sebeb-i nüzulününü
araştırırken başvurabileceğim web sayfalarını öğrendim.
4. Kur’an ve Bağlam adlı
kitaptan, Tefsir kitaplarındaki esbâb-ı nüzûl rivâyetleri, had’îs
tenkitçilerinin rivâyetlerin tenkidinde kullandıkları senet ve metin tenkidi
kurallarının sıkı eleğinden geçirilmesi ve böylece, tefsir kitaplarında kalmaya
hakkı olmayan pek çok rivâyetin temizlenmiş olacağı ve Kur’ân’ı Kerîm’deki bir
âyeti anlamak için tefsir kitaplarına bakan kimselerin, onlarla karşılaşıp
hiçbir esası olmayan haberlerle meşgul olmaktan kurtulacağını öğrendim. Ayrıca
Kur’ân’ı Kerîm’in anlaşılmasında esbab-ı nüzûle olan ihtiyaç belirlendikten
sonra en önemli merhalenin rivâyetlerin hadîs usûlü açısından tenkide tabi
tutulacağını, Böylece bu alandaki birçok problemin hadîs usûlü kriterlerinin
esbâb-ı nüzûl rivâyetlerine uygulanması ile aşılabileceğini, en önemlisi
esbâb-ı nüzûl,Kur’ân-ı Kerîm’in soyut bir düşünce veya düşünce biçimi olarak
kalmadığının,aksine,yaşanmış,yaşanabilir ve yaşanacak,bir hakikat,bir hidayet
rehberi olduğunu bilmiş oldum.
5. Kısaca esbâb-ı nüzul hakkında gelen
rivâyetleri değerlendirme hususunda önemli bakış açılarını elde etmiş olduk.
DERSTEN
KAZANIMLARINIZI YAZINIZ 02.12.2014
Adı ve Soyadı: ALİ AKKUŞ
Öğrenci
No: 14922706 ( DOKTORA)
Dönem:
2014/2015 GÜZ DÖNEMİ
Konu:
ESBAB-I NÜZUL I-5.ÖDEV
BEŞ ÖDEVİN SAĞLADIĞI KAZANIMLAR;
Güz döneminde verilmiş olan beş ödev, aslında bir biri ile bağlantılı tek bir ödevmiş gibi değerlendirilebilir. Çünkü bu ödevler, bir birlerini tamamlamakta ve kişinin tedrici bir şekilde ilerlemesini sağlamaktadır. Ödevleri yaparken, kendi ilgi alanlarımızı keşfedebilir ve ileriki yıllarda yapacağımız çalışmalara zemin hazırlayabiliriz. Bu anlamda ödevler benim için, öncelikle zihni bir yolculuğun durak noktaları olmuştur.
Bilginin bütünlüğü, bütün bilgi alanlarını kapsayacak kadar genişletilebilmesi ile birlikte, özellikle İslami alandaki bilginin, hem kendi içinde ve hem de diğer alanlardaki bilgiler ile olan bağlantınsın ortaya çıkarılmasında, daha doğrusu farkına varılarak daha net bir şekilde ifade edilmesinde önemli katkılar sağlamış ve bu konuda motive etmiştir.
Bilginin bütün olarak algılanması ve bu yöndeki bakış açısının oluşturulmasından sonra, daha özelde, İslami bilgi ve birikimin de aynı şekilde bir bütün içinde işlediğinin farkına varılması ve arka plandaki bu bağlantıların ortaya çıkarılarak incelemesi, uzmanlaşmalar sonucu ayrıntıda boğulan zihnin yeniden toparlanmasını sağlamaktadır. Bu bağlamda, tefsir, hadis ve fıkhın aynı bakış açısı ile irdelenmesi, bütünlüğün sadece teoride değil, aynı zamanda pratikte de İslam tarihi boyunca var olduğunu ortaya koymaktadır. Bunun doğruluğunun tarihsel olarak test edilip doğrulanması, bütün branşların bir birine olan ihtiyacını ve birlikte çalışmanın önemini de ortaya çıkarmaktadır.
İslam tarihinin başlangıcından günümüze kadar, bütüncül bir tarzda incelenmesi, aslında her hangi bir bilim dalında, o bilime giriş yapılmadan önce, bilimin kendi tarihinin ve geçirmiş olduğu tarihsel gelişim ve aşamaların incelenmesinin vazgeçilmezliğine işaret etmektedir. İslam tarihi bu anlamda, başlangıç aşamasında, tarihin belli bir diliminde, Arap toplumuna hitap ederek başlamıştır. Bu canlı tarihin anlaşılması, aslında, nüzul dönemindeki orijinal tarihin ortaya çıkarılması, öncelikle nüzul sebeplerinin incelenmesine bağlıdır. Sebeb-i nüzul, olayların doğru bir şekilde ortay konmasını sağladığı gibi, bu orijinal tarihin arkasında yatan temel ve genel yapının anlaşılmasını da sağlamaktadır. İslam tarihinin daha sonraki gelişim süreçleri, bu orijinal tarihin bir yorumu niteliğini taşımış ve İslam’ın her dönemde yaşanabilir olduğunun da kanıtlarını vermiştir.
Bahsetmiş olduğumuz bu uzun tarihin incelemesi, ebetteki bilimsel kaynak ve makalelerin elde edilmesi ile mümkün olacaktır. Bu anlamda, kitap ve makale taranması araştırma yöntemleri açısından önemli olmaktadır. Ayrıca, bilgilerin internet üzerinde paylaşılması, hem bir bilgi birikimi sağladığı gibi, hem de bilgiye ulaşımı kolaylaştırmaktadır. Eskiden, şifahi olarak başlayıp, daha sonraki tedvin döneminde yazılı hale geçerek aktarılan İslami bilgi birikiminin, günümüzde bilgisayarlar aracılığı ile internet üzerinden sağlanması, dijital yönteme geçişin habercisi olmaktadır. Bu gayretler, bilginin saklanması ve aktarılması çalışmalarına büyük katkılar sağlayacaktır.
Murat Kayalık
14922718
2014/2015 Doktora
‘Dersten kazanımlarımız’
-
‘Bilginin Bütünlüğü’ ödevinde, tarih içerisinde ilimlerin aslında ayrı ayrı
kabul edilmeyip bir bütün olarak kabul edildiği, âlimin vukufiyet alanının ne
derecede geniş olması gerektiği hakkında önemli bir fikir vermiştir.
-
‘Mukayeseli Tefsir, Hadis ve Fıkıh Kıraati’ ödevinde, bu ilimlerin oluşma
sürecinin genellikle aynı zamana tekabül ettiği, zikredilen ilimlerin ayrı ayrı
gelişmekten ziyade paralel geliştikleri, ve bu ilimlerin genel manada aynı
âlimler tarafından ortaya koyulduğu, tedvin ve tasnif edildiği ortaya
çıkmıştır. (Sahâbe dönemi âlimlerde mesela 15 civarında âlim ön plana
çıkmaktadır. Bu âlimlerin genellikle hadis ve tefsirde ve bir kısmı da fıkıhta
hüccet oldukları okumalarımızda bariz bir şekilde görülmektedir. İbn Abbâs
(ra.) örneği: hadiste muksirûn’dan sayılır, tefsir’de rivayetlerin çoğu ona
dayanır/dayandırılır, fıkıh’ta ise hüccet kabul edilir.)
-
‘On Veb Sayfası’ ödevinde, Avrupa’da öne çıkan kütüphaneler, kitap tarama
sistemleri tespit edilmiştir. Aynı zamananda Avrupa’da bulunan bazı
akademisyenlerin geliştirdiği veb sayfaları, faydalı olur ümidiyle
sunulmuştur.
-
‘Esbâb-ı Nüzûl Hakkında Üç Kitap ve Üç Makale’ ödevinde, bu alana dair
yazılmış bazı arapça ve ingilizce eserler tespit edilmiştir.
1- Bilgi bütünlüğünün Kur’an’ın anlaşılmasında ilk adım olduğunu ve bunun
ne kadar önemeli olduğunu kavradık.
2-Hadis,tefsir ve fıkıh tarihleri hulasası ödevi ile
bu ilim dallarının her ne kadar ayrı ayrı isimler altında ele alınsa da, kaynak
olarak bir olduğunu, birbiriyle içiçe olduklarını gördük. Kur’an’ı anlamada
birlikte ele alınması gerektiğini öğrendik.
3-Faydalı internet siteleri hakkında bilgi sahibi
olduk.araştırma yaparken başvura bileceğimiz siteleri öğrendik.
4- Kur’an Ve Bağlam özetinden: Kur’an’ın anlaşılmasında Esbab-ı Nüzul ’ün
rolünün ehemmiyetini kavradık. Esbab-ı Nüzule yeni bir yaklaşımla
bakmamızda Sa’lebe Kıssa ’sının önemini kavradık. Özellikle
Kur’an’ın anlaşılmasının sağlıklı olabilmesi için, indiği döneme başvurmamızın
önemini, sahabilerin söylem ve eylemlerinin açıklayıcılığını müşahede ettik.
5-Takdim
edilen eser ve makaleler sayesinde esbab-ı nüzul ile ilgili başvurabileceğimiz
kaynaklar hakkında bilgi sahibi olduk.
KERİM ENDEZ
BİRLEŞİK DOKTORA
ÖĞRENCİ NO:14952705
1- Bilgi bütünlüğünün Kur’an’ın anlaşılmasında ilk adım olduğunu ve bunun
ne kadar önemeli olduğunu kavradık.
2-Hadis,tefsir ve fıkıh tarihleri hulasası ödevi ile
bu ilim dallarının her ne kadar ayrı ayrı isimler altında ele alınsa da, kaynak
olarak bir olduğunu, birbiriyle içiçe olduklarını gördük. Kur’an’ı anlamada
birlikte ele alınması gerektiğini öğrendik.
3-Faydalı internet siteleri hakkında bilgi sahibi
olduk.araştırma yaparken başvura bileceğimiz siteleri öğrendik.
4- Kur’an Ve Bağlam özetinden: Kur’an’ın anlaşılmasında Esbab-ı Nüzul ’ün
rolünün ehemmiyetini kavradık. Esbab-ı Nüzule yeni bir yaklaşımla
bakmamızda Sa’lebe Kıssa ’sının önemini kavradık. Özellikle
Kur’an’ın anlaşılmasının sağlıklı olabilmesi için, indiği döneme başvurmamızın
önemini, sahabilerin söylem ve eylemlerinin açıklayıcılığını müşahede ettik.
5-Takdim
edilen eser ve makaleler sayesinde esbab-ı nüzul ile ilgili başvurabileceğimiz
kaynaklar hakkında bilgi sahibi olduk.
Ali KAŞIKIRIK 13922707
Doktora
2014-2015 Güz Dönemi
Dersten Kazanımlarınızı Yazınız
Kur’an ve Bağlam kitabı içinde incelenen konular; bilginin bütünlüğü, genel anlamda esbab-ı nuzül, esbab-ı nuzüle ait rivayetlerin çeşitleri, esbab-ı nuzül bağlamında salebe kıssası, tarihilik ve tarihselcilik, idi. Tüm ana ve alt başlıkları Kur’an’ın anlaşılmasına yönelik olan bu derste, tefsir eserlerinde geçen esbab-ı nuzüle dair rivayetlerin yeniden usulü hadis kriterlerince ele alınarak tefsircilerin ve hadisçilerin kendi alanlarıyla ilgili bilgi birikimlerinden de yaralanarak ortak bir çalışma neticesinde yeniden değerlendirilmesi gerekmektedir. Böylece tefsir kitapları içinde geçen ve bazen çokça eleştirilen bir takım rivayetler ayıklanırken diğer bir kısım sahih rivayetlerden de gereğince istifade edilebilmesi mümkün olacaktır.
Kur’an beşere ait bir söz değildir. Onun hitap şekli ve meselelere yaklaşımı farklıdır. O öncelikle tarih içinde değişik bağlamlar neticesinde Hz. Peygambere vahyolunan bir sözdür. Esbab-ı nuzül onun hadiselerinin bel kemiğidir. Bu sözlerin gerisinde yatan bağlam; ne, nerede, nasıl, ne zaman, kim? Sorularının cevabı esbab-ı nuzül ile hayat bulur ve daha iyi anlaşılır. Bu derste bu bağlamın ne kadar önemli olduğunu anlamış olduk. Değer kavramının başlıca önemi, hayatın bu kavram çerçevesinde anlaşılması da bu dersteki kazanımlarımızdan biridir.
Vahiy döneminden sonra geçen bunca zamana rağmen Bu Kitabın hala anlaşılmak durumunda olması onun evrensel bir mucize olduğunun en büyük delilidir. Çünkü beşer hala içtimai hayat için O’nun prensiplerinden daha iyisini getirebilmiş değildir.
Adı Soyadı: Ensar YILMAZ
Öğrenci
No: 14922712
Ders
Grubu: Doktora
Dönem:
2014-2015/Güz Dönemi
DERSTEN KAZANIMLARIMIZ VE BEŞ ÖDEVE
YORUM
Bu dersten;
1-
Kur’an-ı Kerimin
iyi anlaşılmasında Esbab-ı Nüzulün rolünün iyi kavranması, bunun için ise
Ulumül Kur’an ve Esbab-ı Nüzulün kavram ve çerçeve tanımlarının yeniden
yapılması gerektiği;
2-
Bütün Kur’an
ilimlerinin birbirine tedahül ettiği, tüm bu ilimleri kapsayacak, Kur’an’ın
anlaşılması yolunda anılan ilimleri külli kaidelerle istifadeye sunacak bir
ilim kavramına ihtiyaç olduğu ve Kur’an İlimleri kavramının Kur’an’ın işaret
ettiği bütün bilgi sahalarına şamil olan bir alan olarak tanımlanamayacağı;
3-
Esbab-ı Nüzul
ilminin ilk dönemlerden itibaren özel öneme haiz olduğu, Kur’an’ın
anlaşılmasıyla eş değerde mütalaa edildiği ve bugün itibariyle “Nüzûl ortamında
meydana gelen bir hâdise veya Hz. Peygamber'e yöneltilmiş bir soruya, vuku
bulduğu günlerde, bir veya daha fazla âyetin, tazammun etmek (hâdiseyi-soruyu
kapsayan nitelik ve özellikleri içermek), cevap vermek veya hükmünü açıklamak
üzere inmesine vesile teşkil eden ve vahyin nazil olduğu ortamı resmeden
hâdiseye sebeb-i nüzûl denir." tanımının yapılabileceği;
4-
Esbab-ı Nüzulün
ancak sahih rivayetle bilinebileceği, rivayetlerin sistematik olarak tasnif
edilmesi gerektiği, sebep ifade etmede nass olanla olmayanların ayırt edilmesi
gerektiği, bu şekilde nüzul ortamına ait olan rivayetle, ayetin manasını
açıklama gayesi ile yazılan tefsir rivayetlerinin ayrışmış olacağı;
5-
Sahabeden gelen
rivayetlerin müsned-merfu kabul edilemeyeceği sebebiyle, bu rivayetlerin ve
tabiinden gelen mürsel esbab-ı nüzul rivayetlerinin tefsir için yapılan
rivayetler olarak anlaşılması gerektiği;
6-
Esbab-ı Nüzul
rivayetleri değerlendirilirken “ itibar lafzın umumiliğinedir, sebebin
hususiliğine değil” kuralının göz ardı edilmemesi gerektiği;
7-
Esbab-ı Nüzul de
teaddüd ve teahhür meselesinin, rivayetlerin tasnifi ve siygalarının tetkiki
ile anlaşılır olacağı;
8-
Esbab-ı Nüzul
değerlendirmelerinde Kur’an’ın bütünlüğünün dikkate alınması ve siyak-sibak’ın
göz ardı edilmemesi gerektiği;
9-
Esbab-ı Nüzul ile
tarihsellik ilişkisinde dikkat edilmesi gereken hususun, tarihilik-tarihicilik
kavramlarının doğup geliştikleri dünya görüşünün bir parçası olduğu, bu
kavramın ortamından soyutlanarak anlaşılmasının zor olacağı, Esbab-ı Nüzul ile
tarihsellik ilişkisine insanın tarihi bir varlık olduğu noktasından bakılması
gerektiği;
10-
Esbab-ı Nüzul’ün,
Kur’an-ı Kerimin soyut bir düşünce olarak kalmadığının, yaşanmış, yaşanan ve
yaşanacak olan bir gerçeklik ve hidayet rehberi olduğunun açık bir delili
olduğu anlaşılmıştır.
Öğrenci Adı ve
Souadı :KHOJIAKBAR
KARIMOV
Bölümü :DOKTORA
Dönem :2014/2015
Öğrenci
No : ÖZEL ÖĞRENCİ
Konu
: ödeve yorum
ü
‘Bilginin
Bütünlüğü’ ödevinde, Kur’an’ın anlaşılmasında sadece tefsir ile ilgili
bilimler yetersiz olduğunu, belki Kur’anla ilgili bütün bilimlere (mümkün kadar
tüm İslami bilimlere) vakıf olmak lazım olduğunu ve bunun ne kadar önemeli
olduğunu anladım.
ü
‘Mukayeseli
Tefsir, Hadis ve Fıkıh Tarihi’ ödevinde, bu ilimlerin oluşma sürecinin
hemen hemen aynı zamana tekabül ettiği, bu ilimlerin genel manada aynı âlimler
tarafından ortaya koyulduğu, tedvin ve tasnif edildiği ortaya çıkmıştır.
ü
‘On
Veb Sayfası’ ödevinde, araştırma yaparken başvura bileceğimiz Avrupa’da
öne çıkan kütüphaneler, kitap tarama sistemleri tespit edilmiştir.
ü
‘Kur’an
ve Baglam’ ödevinde, Kur’an’ın anlaşılmasında Esbab-ı Nüzul ’ün
rolünün ehemmiyetini anladım.
HATİCE MERVE
ÇALIŞKAN
13922768 DOKTORA
“Bilginin Bütünlüğü” çerçevesinde her bilgi alanının diğeriyle olan
ilişkisinin önemini kavradık. Farklı alanlardan bir meseleye bakınca, onun
farklı tezahürlerini görürüz. Bilgiyi bütün olarak anlamak için tüm yönleriyle
görmek gerektiğini öğrendik. Bu bağlamada tefsir, hadis, fıkıh tarihini beraber
okuyarak bunu far ketmiş olduk.
Kavramın düşünmenin temel amacı ve var olanın zihindeki tasavvuru
olduğunu, terimin ise var olanın dilsel simge ile ifadesi olduğunu öğrendik. Kavramların
açık ve net tanımlanmasının önemini anladık. Bu bağlamda “tarihsellik”
kavramını değerlendirdik.
“Bakmak, görmek, anlamak, anlamları fark etmek ve anlam küreye girmek”
ifadelerinin önemini kavradık. Hz. Muhammed Kur'ân-ı Kerim’i okuyor, düşüyor,
anlıyor, yaşıyordu. Bu daha sonra “sünnet” diye isimlendirilmiştir. Bu bağlamda
Hz. Muhammed, sahabe, tabiun ve diğer dönemleri doğru anlamanın önemini
anladık.
Bakış
açısının bir meseleyi anlamadaki önemini kavradık.
Esbab-ı
nüzulü bilmenin ayetleri anlamadaki gerekliliğini farkettik.
DERSTEN KAZANIMLARIMIZ
Durmuş Erdal Atak 14922720 GÜZ DÖNEMİ 2014 doktora
Bu özet çalışmada genel mana da dersten
kazanımlarımızı hülasa etmeye çalışacağız.
Öncelikle sebebi nüzul ilmini genel çerçevesi ile kavradık. Salebe kıssası
güzel bir örneklem oldu. Bütün ilim hayatımız adına güzel ve ciddi bir bakış
açısı kazandık.
İlk dersimizde bilginin bütünlüğü ile
başladık.
Kavram, bilgi, terim, ilim ve bütünlük
ne demetir ve islami ilimlerde nasıl anlaşılır bunları öğrendik.
1-Kavram: Bir var olanı diğer var olandan ayıran
seçiklik özelliğidir – ifadesidir. Bir kavramın seçikliği her zaman, yer ve
şahısta aynıdır. kavram; Bir
nesnenin veya düşüncenin zihindeki soyut ve genel tasarımı, mefhum, Fehva, Konsept, nosyon.
Felsefede Kavram: nesnelerin veya olayların ortak
özelliklerini kapsayan ve bir Ortak ad altında toplayan genel tasarımdır.
Genel bir bakış açışı ile Kavram: Bir Var olanı
diğer var olandan ayıran Seçiklik özelliği, İfadesidir. Bir Kavramın Seçkiliği
her zaman ve yerde aynıdır. Düşünmenin temel amacıdır.
Kavramlar net olarak tarif edilirse bir çok
Karışıklık giderilir Veya hiç ortaya Çıkmaz.
Bütünlük kelimesi ‘’ tam , eksiksiz , parçalanmamış
,parçala
2-Terim: Terim İse;
Bir bilim, sanat, Meslek dalıyla veya
bir Konu ile ilgili özel ve belirli bir kavramı karşılayan Kelimedir.
Var olanı dilsel simge ile ifade etmektir.
3-Bilgi: ilk
olarak Bilgi; insan aklının erebileceği olgu, gerçek ve ilkelerin bütünü, bili,
malumat. öğrenme ve araştırma yolu ile
elde edilen gerçek, Vukuf.
Felsefede bilginin tarifi ise; genel olarak ve ilk
sezi durumunda zihnin Kavradığı temel düşünceler.
Bilimde ise; Kurallardan yararlanarak Kişinin veriye
yönelttiği anlam Olarak tarif edilmektedir.
“Bilginin
bütünlüğü” ise, kısaca Prof. Dr. Ahmet Nedim Serinsu’nun dediği gibi; belirli
bir konuya ait bilgilerin bütününe denir.
4-ilim ise: Ayrıntı, özellik, nitelik, Bilme, Biliş,
Haber. Sözlükler de ilimle Bilim eşdeğer aynı Manada tarif edilmektedir. Yunus
'un şu mısralarında olduğu gibi:
" İlim ilim bilmektir,
ilim Kendin bilmektir."
İlimler, genel bir tasnife göre ikiye ayrılır:
a- Naklî
ilimler; Kur'an ve sünnete dayanan ilimler.
b- Aklî ilimler; Müspet ilimler.
İlim: Bilme, biliş, haber
İbn-i kesir, ibn-i Teymiye ye çok bağlı, onun için
ona çok yüklenmişler
Peygamberler aynı şeyleri söyledi ama şeriatları
farklıydı.
TEFSİR TARİHİ
Hz. Adem Hz. İsa Hz.
Muhammed 2014
Hz. Muhammed
Vahiy-ileti
Mekke Medine sahabe Tabiin Tebe-i Tabiin Günümüz
13 yıl 10
yıl
23 yıl
İnsanlar
Sahabi,
müşrikler, ehli kitap, münfıklar.
Rad (31-43)
Hz.
Peygamberin tebliğ sorumluluğu var.
·
Kuran ilimleri İmam Zerkavi (749) şekillenmiş
·
Sahabeye, Hz. Peygamber Kuranı Okuyor, okutuyor, ezberliyor, ezberletiyor.
Onların bazıları bir kısmını, bazıları hepsini ezberliyordu. Okuyor, düşünüyor
ve anlıyorlardı.
Dokuzuncu asırda
Zerkeşi eserini hadis usulü gibi ele alıp-tasnif ediyor. Öncede vardı ama tek
bir kitap altında toplanmamıştı. Genelde tefsirciler yazmış oldukları
tefsirlerin mukaddimesinde yazıyorlardı.
Eğer bir senedi
yoksa aslı yoktur.
Sahabiler döneminde
tefsir kaynaklarından biri ehl-i kitaba müracaattı.
Tabiin döneminde
ise İsrailiyyat olarak adlandırıldı.
Gıda-fikir-ahlak üçlü sistem.
KURAN İLİMLERİ
İlk dönem sahabenin
bildiğini kabul ediyoruz. Hicri 2. Asrın başında ortaya çıkmış.
Bütün peygamberler
aynı şeriatı söylemiş.
Hz. Peygamberin
öğretim siyaseti…
Sahabelerin Hz.
Peygamberden çekip aldığı şeyler; hadis, sünnet ve kuran ilimleri.
Sahabe Nüzul ilmini
bilmekle iftihar ediyorlardı.
ESBAB-I NÜZUL:
(sebep nedir)
“La ilahe illallah,
Muhammedurrasulullah” diyen tarihselci olamaz.
Kuranın iniş sebebi
ibtidaen Cenabı Allah’ın iradesidir. İki tür ayet;
1-
İbtidaen inenler 2-
sebebe istinaden inenler
EN: nüzul asrının vakıasıdır
En mühim bahsi Kuran ilimleri en
geniş alan. Tefsir ilimleri ise: daha özel bir alan
Teaddüt ve Teahhür var mı? Var
E.N.= Vahiy – vakıa münasebei
vardır .
Tarihselcilik: bir paradigma,
dünya görüşüdür. Böyle anılan bir alan din dışı ilan edilmiştir.
Tefsirde vahyin anlamlarından
biri her varlığa kendi fıtarının gereğini bildirmedir.
Ademden (as),
Hateme kadar bütün peygamberler aynı şeyi söyledi. Şeriatlar farklı oldu ama
tevhit aynı oldu.
Şeriat: musluklardan
kana kana suyu içmektir.
Ebu Hanifenin
etrafında o insanları toplayan onun dehası kadar irfan ve hikmetidir.
Kuranı tefsir faaliyeti,
onu anlama, yaşama ve açıklama açısından insan faaliyetidir.
Din şurasında ne
konuşurdunuz?
Bütün tefsir
rivayetlerinin toplanıp senet metin tetkikinin yapılması. Hadis projesi gibi..
Sebebi nüzul da çok
mevzu hadis vardır. İyi tahlil edilmelidir.
Kuranda hangi ayeti
öne almalıyız? Tamamını.
Sebeb-i nüzul
rivayetlerini ikiye ayırırız.
1- sebebi nüzul rivayetleri
2-
Sebebi nüzul değerlendirmeleri
Hz. Ömer kızını
gömdüğü meselesi uydurmadır. Hz. Peygambere vahiy geldiğinde kızı altı yaşındadır.
Nasıl gömer ki?
Üç zemin var.
1-düşünsel zemin
2-bilimsel
zemin
3-
İdeolojik zemin
Tarihsel kavramı
bizim topraklarımda doğmamıştır aynı radikal – fundamentalist islam gibi…
İnsan tarihin
öznesi yada nesnesi değil, tarihin içinde olan tarihsel bir varlıktır.
(sosyologlara göre nesnesi dir. İnsan kendini
keşfettikçe özne haline gelmiştir der.. abi, ben sosyolojiden ekledim. )
Yastığın altına
ipini koyan sahabinin hali tarihselliktir.
Neden
tarihsellikten söz ediliyor?
İlahiyat – vaizlik
varoluşsal olmalı, meslek olmamalı.
Not
1-her derste ikram edilen
süt için ayrıca teşekkür ederiz.
2- her zaman örnek
bir ders ve hoca oldunuz teşekkür ederiz.
Rüstem CAN Öğrenci No: 14922719
Doktora Ödevi 2014 – 2015 Güz Dönemi
DERSTEN ELDE EDİLEN
KAZANIMLAR
“Bilginin Bütünlüğü” ödeviyle herhangi bir alanda çalışma yapılırken çalışmadan “bütüncül bir bakışın çıkmasının” bilginin
bütünlüğüne bağlı olduğunu, bu anlayışın kişiyi, bilgiyi pratiğe yansıtırken
hataya düşmekten koruduğunu anladık. İslami ilimleri bizlere nakleden
âlimlerimize baktığımızda genelde hepsinde bu bütüncül bakışın hâkim olduğunu
gördük. Günümüz şartlarında bir kişinin bütün bu ilimleri ihata etmesi imkansız
olduğundan aynı amaç ve ideali paylaşan kişilerin / hocalarımızın bir araya
gelerek kolektif çalışma içerisine girmeleri gerektiğini anladık.
“Mukayeseli Tarihler/Usuller Kıraati Hülasası” ödeviyle genel olarak Tefsir, Hadis ve İslam
Hukuku tarihlerine baktığımızda görülecek ilk şeyin, hepsinin beslendiği
kaynağın hiç şüphesiz ki Kur’an ve Sünnet olduğu te’yîden bir kez daha gözler
önüne serildi. Bu üç ilmin birçok konusu aynı olup bunları birbirinden ayırmak
o kadar da kolay değildir. Çünkü üç disiplinin de dayandığı kaynaklar aynıdır. Hepsinin
ortak hedefinin Müslüman topluma İslami bir hayat çerçevesi çizmek olduğunu
söylemek zor olmasa gerektir.
“On Web Sayfası” ödeviyle çalışmalarımızda faydalanacağımız
siteleri öğrenmemiz bizler açısından önemliydi.
“Kur’an ve Bağlam
Kıraati Hülasası” ödeviyle
Kur’an’ın anlaşılmasında “Esbâb-ı Nuzül”
ilminin ne kadar önemli olduğunu, ayetlerin günümüze taşınıp anlaşılmasında bu
gerçekliğin gözden kaçırılmaması gerektiğini bir kez daha hafızamıza nakşettik.
Esbâb-ı Nuzül’e yeni bir yaklaşımla
bakmamız hususunda “Sa’lebe Kıssası”
ele alınmış olup bu gibi rivayetlerin tenkit süzgecinden geçirilmesi
gerektiğini anlamış olduk. “Tarihsellik
ve Esbâb-ı Nüzûl” başlığı altında tarihsellik ve tarihselcilik kavramları
ele alınarak bu kavramların çerçevesini belirlememiz gerektiğini anladık.
Esbâb-ı Nüzûl hakkındaki “eser
ve makalelerin” taranmasıyla da
başvurabileceğimiz kaynaklar hakkında malumat sahibi olduk.
Adı ve Soyadı: Mehmet UZUN
(Doktora
Öğrencisi)
Dönemi
: 2014-2015
Öğrenci No :
14922717
Konu :
DERSLERDEN EDİNDİĞİMİZ İZLENİMLER
DERSLERDEN EDİNDİĞİMİZ İZLENİMLER
Ders ortamları Y.lisans ve Doktora öğrenciliğine uygun hoş bir ortamda geçtiğiğini ifade ettikten
sonra bilginini bütünlüğü ile ilgili
ödev; okuduğumuzu anlamak anladığımızı uygulamak
için nasıl bir yöntem takip edeceğimizi bize gösterdi. 2. ödev olan web sahifelerinin verilmesi ilmi çalışama yapılırken takıp ettiğimiz kaynaklara ulaşmamızı sağladı. 3. ödev de ise
Yüce Rabbimizin kelamı olan K . Kerimin anlaşılmasına öncelik edecek olan Tefsir
Fıkıh ve Hadis ilimler arasında irtıbatı ortaya konulması ve bunların
arasındakı bağlantıları ve aralarındaki
farkları ortaya koyma açsısından önemlidir.. 4 .ödev ise esbab-ı nüzül ile ilgili 3 makale ve 3 kitap ismi verilmesi
konuyla ilgli literatüre hakim olmamızı sağladı.
Ad ve Soyad: MUSTAFA GÜVENÇ
No: 13952751
(Birleşik Doktora)
Dönem: 2014- 2015 Güz
Dönemi
Konu: DERSTEN
KAZANIMLARIMIZ
Bu ders vesilesiyle günümüzde tamamen
birbirinden ayrı olarak değerlendirilen ilim dallarının aslında ortaya çıkış
süreçlerinin ve kullandıkları yöntemlerinin birlikte teşekkül ettiğini ve bu
ilim dallarının tamamen birbirinden bağımsız olarak görülmemeleri gerektiğini
anladık. Hz. Peygamber efendimizle başlayan bu yolculukta dîni ve dîni
değerleri anlamak için neşv-u nema bulan ilimlerin birlikte değerlendirilmesi
gerektiğini idrak ettik
Bu ders dönemi
sürecinde verilen ödevlerle günümüz dünyasının vazgeçilmezi olan internet
ortamında alanımıza dair web siteleri taraması yapmak, diğer arkadaşların
araştırmalarından istifade etmek ve alanımıza dair kitap ve makale araştırması
yapmak alanı tanıma açısında bizlere faydalı oldu.
Ödevlerin teslimi
noktasında internet ortamının kullanılıyor olması ve ödevlerin yapımına dair
hedef tarihlerin belirlenmiş olması bizleri ödevleri son güne yığma psikolojisinden
ve bunun getirmiş olduğu sıkıntıdan kurtardı. Bu vesileyle sıkıntıya ve
yoğunluğa uğramaksızın faydalı ve düzenli bir dönem geçirdik.
Dersin işlenişi
noktasında da “Kur’an ve Bağlam” kitabının bölüm bölüm okunmasının istenmesi ve
okunan bu bölümlerin derslerde müzakere edilmesi ve okunan konu üzerinde durulması
konunun daha iyi anlaşılmasına katkı sağlamıştır.
Yine derslerde nüzul
ortamının önemine dikkat çekilmesi, konunun somut bir şekilde ele alınması ve
nüzul ortamının Kur’an’ın anlaşılması noktasındaki öneminin vurgulanması derse
olan iştiyakı ve dersten elde edilecek olan istifadeyi arttırmıştır.
Son ödev olarak dönem
boyunca işlediğimiz derslerin ve hazırladığımız ödevlerin bizlere
kazandırdıkları noktasında düşünmeye sevk edilmiş olmak zihin dünyamızın dersler
ve ödevler hakkında uyanık olmasını sağlamış ve bizi fikir üretmeye
yönlendirmiştir.
MELAHAT AKALP
13922758
DOKTORA
DERSTEN KAZANIMLARIMIZ VE ÖDEVLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ
· "Bilginin
Bütünlüğü" konusu ile Müslüman
kültüründe ilimlere parçacı bir yaklaşımla bakılmadığını, birbirinden ayrı ihtisaslar
kabul edilen ilim dallarının aslında ortaya çıkış süreçlerinin ve kullandıkları
yöntemlerinin birbiriyle ne denli irtibatlı olduğunu ve bu ilim dallarının
tamamen birbirinden bağımsız olarak görülmemeleri gerektiğini anladık.
· İlmin esas gayesinin,
Bilgi-Hikmet-Eylem bütünlüğünü hayata katan kamil insanlar yetiştirmek olduğu
hakikatine vakıf olduk.
· "Kur 'an ve Bağlam" eserinden okuduğumuz
bölümler ile özellikle "Sebeb-i Nüzul" rivayetlerini dikkatle
ele alarak; Ayet-Hadise, Vahiy-Vakıa münasebetini, Kur'an'ın anlaşılmasında
nüzul ortamını ve esbab-ı nüzulü bilmenin önemini gördük.
Esbab-ı nüzul rivayetlerinin ifade
kalıplarındaki farklılıklara, sebeb-i nüzul rivayeti- sebeb-i nüzul
değerlendirmesi ayrımına muttali olduk.
· "Kavram ve
Terim"in birbirinden farklı ifadeler olduğunu, her kavramın bir
tarihinin olduğunu belirttik. Başka bir kültür havzasında doğan kavramı, kendi
kültürümüze aktarırken, mutlaka onun hangi içerikte aktarıldığının belirtilmesi
gerektiğini "Tarihselcilik" kavramı bağlamında inceledik.
· "İhtilaf ve
Hilaf" kelimelerinin sözlük ve terim anlamlarını öğrendik. Maksat aynı
olduktan sonra delil ve yöntemin farklı olmasının kavga yerine
genişlik-ferahlık sağlayacağını belirttik. Hz. Peygamber'in "Ümmetimin
ihtilafı rahmettir." ifadesi ile hayatın yapısının ihtilaf üzerine bina
edildiği gerçeğine işaret ettiğini tespit ettik.
· Tefsir-Hadis-Fıkıh
tarihi mütalaası ile, anlamanın tek şekli olmadığını ve mezheplerin oluşum
sürecini öğrenmiş olduk.
· Gayenin mahza ilim
olmadığını, ilmiyle hem-hâl olan alimlerden olmaya çabalamamız gerektiğini,
muhterem hocamızın ilim-irfan-hâl naklinden öğrendik.
2014-2015 Doktora/ Güz Yarıyılı
Zeliha ÇİFTÇİ
Öğrenci No: 13922757
5. Ödev: Dersten kazanımlar ve Ödevlerin yorumlanması
DERSTEN KAZANIMLARIMIZ
1-
Bilgi-marifet-hikmetin
bir bütün olduğunu, bakmak-görmek-anlamak-anlamlandırmak ve anlamları fark
etmenin bilgiyi elde ederken önemli ayrıntılar olduğunu öğrendik.
2-
Kur’an
ilimlerinin daha sahabe döneminde bile söz konusu olduğunu ve ilk dönemlerde
müstakil olarak eserler kaleme alındığını fakat günümüzdeki anlamda Zerkeşî’nin
eseriyle bütün haline geldiğini öğrendik.
3-
Kur’an
ilimleri içerisinde esbab-ı nüzulün ilk dönemlerden itibaren önemli ve ayrı bir
yeri olduğunu öğrendik.
4-
Esbab-ı
nüzul rivayetlerinin yorum zenginliğine engel olması, şahısların
ebedîleştirilmesi ve mezhep hareketlerinde etikli olması gibi bazı olumsuz
sonuçlara da yola açabileceğini gördük.
5-
Kur’an’ın
anlaşılmasında esbab-ı nüzul rivayetlerini değerlendirirken ilkeler belirlenip
onlara göre hareket edilmesi gerektiğini gördük
6-
Bu
bağlamda Salebe kıssasını yeni bir bakış açısıyla değerlendirdik.
7-
Benim
için en önemli kazanım ise, bir öğretmenin öğrencilerine kibar, anlayışlı
davranması, her öğrenciye ismiyle hitab edip değer vermesi, güler yüzlü olması,
önce öğretmeni sonra dersi sevdirmesinin ne denli önemli olduğunu bir kez daha
anlamak oldu.
ÖDEVLERİN
YORUMLANMASI
Birinci ve ikinci ödevle İslamî ilimlerin bir bütünlük arz
ettiğini; tefsir, hadis, fıkıh ilimlerinin tarih ve usullerini incelediğimizde
aslında hepsinin aynı kaynaktan ve dönemden çıktığını, birbirlerini
desteklediklerini ve daha sonraki asırlarda disiplin haline gelerek
birbirlerinden ayrıldıklarını incelemiş olduk. İlim, usul diye adlandırdığımız
olguları oluşturan disiplinlerin bir bütün olduğunu ve ancak bir bütün olarak
incelediğimizde doğru sonuca ulaşılabileceğini gördük.
Üçüncü ödevi yaparken ilmî faaliyetlerde yararlanabileceğimiz
faydalı web sayfalarını öğrendik. Dördüncü ödevde ise esbab-ı nüzulle ilgili
büyük bir literatüre ulaştık ayrıca Kura’an ve Bağlam kitabının özetinde
öğrendiğimiz bilgileri tekrar gözden geçirip hatırlama olanağı bulduk. Beşinci
ödevde de bir dönem boyunca dersin bize neler kazandırdığını müşahade ettik.
Bilginin bir bütün olduğunu dersin tamamı ve ilk iki ödev sayesinde pekiştirerk kavradım. Bundan sonra yapacağım akademik çalışmalarda göz önünde bulundurmam gereken ana huususlardan bir tanesinin bilginin bir bütün halinde ele alınmasının gerekli olması, çalışmalarımın planı ve metodu açısından bana çok fayda sağlayacak.
10 web sitesi tavsiyesi ödevinde, arkdaşlarımın ödevlerinden oldukça faydalı sitelerin varlığından haberdar oldum.
Ödevlerin online olarak gönderilmesi ve dersle ilişkili, üye olduğumuz bir sitenin kurulmuş olması kesinlikle çok faydalıydı. Bu uygulamanın eğitim öğretimde daha da yaygın hale gelmesini temenni ederim.
Kur'an ve Bağlam'ı haftalara bölerek planlı bir şekilde okumam esbab-ı nüzul ilmini daha ayrıntılı ve felsefî bir şekilde öğrenmem açısından faydalı oldu.
DERSTEN
KAZANIMLARIMIZ
Muhammet
Ali ÖZER
14922747
DOKTORA
Her dersin mutlaka bizlere
kazandırdığı şeyler olmuştur. Bazılarında bu oran fazla olmakta bazılarında
daha az istifade edilebilmektedir ki bu da işin doğası gereğidir. Bu dersin
bizlere Kur’an’a bakış açımızda önemli katkılar sağladığını özellikle de esbâb-ı
nüzul’ün ehemmiyetini anlama konusunda ufuk açtığını düşünüyorum. “Kur’an ve
Bağlam” kitabının okunması Esbâb-ı Nüzul hakkında doyurucu ve toplu bir
bilginin nerede olduğunu anlamız konusunda faydalı olmuştur. Rivayetlerin değerlendirilme
kıstaslarını belirleme esnasında bilginin bütünlüğü ilkesinin önemli olduğunu öğrendik.
Tek başına tefsir usulünün veya tefsir tarihinin değerlendirmeleri ışığında
karar vermenin doğru olmadığını, diğer ilimlerin tarihi verilerinden ve usullerinden
de yararlanılması gerektiğini anlamış olduk. Bu sebeple emeği geçen Prof. Dr. Ahmet
Nedim SERİNSU hocama teşekkür ederim.
İdris Sami Sümer
Doktora (Güz Dönemi)
Hocam derslerinize elimden geldiğince katıldım. Görev icabı
katılamadığım dönemlerde de katılamamanın ızdırabını hissettim. Çünkü bizim ilim
geleneğimizde kitap kadar âlim de değerlidir. Zira âlim, bilgiyi kitaplardan
daha iyi bütünleştiren unsurdur. Bir kitap bir konuda özel olarak yazılır, siz
onu okursunuz ve istifade edersiniz. Fakat o kitapta aklınıza takılan ilgili
soruların cevabını çoğu zaman bulamayabilirsiniz. Fakat âlimin halkasında
oturmak bu sıkıntıyı çözer. O’nun sohbeti kitap gibi sınırlı ve parçalı değil,
bütünseldir. Bundan dolayı İmam Malik eserine Muvatta adını vermiştir. Yanlış
bilmiyorsam çiğnenip hazır lokma halinde verilen bilgi demekmiş Muvatta.
Dersin ana hedefi bilginin bütünlüğünün önemi idi. Gerek sizin bu
konudaki tecrübeleriniz gerekse arkadaşlarımızın derse kattıkları ilave
bilgiler konuyu bana göre yeterli denilecek düzeyde tespit etmiştir. Göze
tutulan bir parmağın, ormanı gözden sakladığı gibi tek yönlü bir bakışın ilim
sahasında hangi kırılmalara neden olduğunu verdiğiniz tenis topu örneğinde de
gözlemledik.
Tüm bu tecrübelerden şunu elde ettiğime inanıyorum. Gerek günümüzde
gerekse İslam tarihinde yaşanılan dini ve toplumsal sıkıntıların kaynağında
parçacı bilimsel yaklaşımın ne kadar etkisi olduğunu gözlemledik. Aslında
bütünden kopuk parçacı yaklaşım, kısmen ‘harici yaklaşım olarak
isimlendirilebilir. ‘Hüküm ancak Allah’ındır.’ Hakikatını bütünden koparıp
parça halinde incelemenin tarihte ve günümüzde nelere mal olduğu tecrübe ile de
sabit olmuştur.
Hulasa Kur’an ve Bağlam, Ayet ve iniş sebebi gibi meselelerin
hiçbir zaman ihmal edilmemesinin önemi bir kez daha kavradık. Verilen internet
sayfa adresleri, makaleler de oldukça faydalandığımız materyaller oldu. Son
olarak, Kur’an’ın ‘ihlaslı’ içecek diye tarif ettiği süt nimetini de ikram
ettiğiniz için teşekkür ederim.