İYİ İNSAN KİMDİR?

Tuncay ALTINIŞIK

19952701

Bütünleşik Doktora

              İnsan kelimesi ins kökünden türemiştir. Kelimenin anlam ilişkisi kurulduğu iki mastar vardır: Unutmak ve alışmak/uyum sağlamak.  Allah’a verdiği ahdi unutması ile kurulan anlam bağlantısı dikkate alındığında insan, yaratıcısına ve yaratılmışlara karşı sorumluluklarından uzaklaşmaktadır. Alışmak/uyum sağlamak ile kurulan anlam ilişkisinde eksiklik olması durumunda da daha çok insanın diğer insan ve kâinata olan uyumsuzluğu gündeme gelmektedir. Bu iki durum da arzu edilen, yaşanan hayatı kolaylaştıran, problemlerin çözümünü temin eden durumlar değildir. Çünkü bu iki durumda da insan, özünden, fıtrat kodlarından uzaklaşmaktadır. İyilik de insanın özü, fıtratındaki yüce değerler olarak tanımlanabilir. İnancımızda insan, meleklerin secde etmesi istenen iyilik üzere yaratılmıştır, özünde bu iyiliklerle donatılmıştır.

              Özündeki bu iyilik değerlerini arayan, hayatı anlamlandırmada bu temel referanslara yönelen insan iyi insandır. Zira bu değerlerde insanın kendine, çevresine, topluma ve tüm insanlığa sağlayacağı yararlar vardır. Bununla birlikte kendinden ve sayılan diğer unsurlardan gidereceği zararlar vardır.

              Her doğanın fıtrat üzere doğduğu, çevresinin onu farklı farklı inançlara yönelttiği hususuna işaret eden hadis-i şerif dikkate alındığında, farklı inanca mensup veya herhangi bir inanç mensubu olmayan insanların da iyilik konusunda öz değerleri taşıdığı kanaatindeyiz. Bu kanaati tecrübe ettiğimiz hayat da doğrulamaktadır. Bakara 177. ayette de gerçek iyiliğin birtakım şekilsel yönelimlerin ötesinde, temel inanç esasları doğrultusunda yakınlar, yetimler, yoksullar, yolda kalmışlar, dilenenler ve köleler için sevdiği maldan harcama yapmak gibi insanlara fayda veren/onlardan zarar gideren uygulamaları yerine getirmeye vurgu yapılması dikkat çekicidir. Ayette iyiliğin namaz kılmak, zekât vermek gibi ibadetleri yerine getirmeye, antlaşma yapıldığında sözleri yerine getirmeye ve sıkıntı, hastalık ve savaş zamanlarında sabretmeye teşvik içermesi iyiliğin farklı yönler içerdiğini de açıkça ortaya koymaktadır.

              İşte iyi insan, özündeki bu yüce değerleri öğrenen, bu değerler ile hayatı anlamlandıran ve bu değerler doğrultusunda uygulamalar ile insanlık tarihine olumlu katkıları ile not düşme gayretinde olan insandır.