Tefsir tarihi boyunca müfessirler esbab-ı nüzule gereken değeri göstermişlerdir. Bu çalışmalar erken dönemde sahabenin nakilleriyle kendini göstermiştir.  Fetihlerle beraber İslam toprakları genişleyince yeni müslüman olan insanlar Kur’ân’ı daha iyi anlamak istemişler ve bu konuda çaba sarf etmişlerdir.  İslam ile yeni tanışan bu insanlar Kur’ân’ın nüzul sürecine şahit olan sahabeden pek çok bilgi almıştır. Sahabeler de bu insanlara hem Arap dilinin inceliklerini hem de şahit oldukları nüzûl sürecini ve bu süreçte gerçekleşen olayları nakletmişlerdir. Böylece esbab-ı nüzul ilmi, nakil geleneğiyle başlamıştır.  İlk dönemlerde hadis mecmualarında yazılı geçen esbab-ı nüzul rivayetleri ilerleyen dönemlerde tefsir ilminin müstakil bir disiplin haline gelmesiyle bu çalışmalarda da yer almıştır. Shabeden sonraki tabiin nesli –tıpkı sahabe nesli gibi- esbab-ı nüzule gereke ehemmiyeti göstermiş ve bu hususta sahabeden ne kadar nakil rivayet varsa almaya çalışmışlardır. Sahabe ve tabiin neslindeki bu müfessirler, hoca öğrenci ilişkisinin ilk halkasını oluşturmuşlar ve sonraki nesillere de örnek olmuşlardır.  Zira tabiinden sonraki tebe-i tabiin nesli de tabiinden pek çok rivayet nakletmiştir. İşte müfessir halkaları bu şekilde başlamıştır. Müfessirler hocalarından aldıkları eğitimleri ve Kur’ân’a yapmış oldukları hizmetleri öğrencilerine anlatmış ve bu silsile günümüze kadar böyle devam etmiştir.  Müfessir kimdir? Sorusuna ise çevresi ve hocalarından almış olduğu etkileşimle Kur’ân’a hizmetkarlık eden müslümanlar diyebiliriz.

İslam dininin en önemli kaynağı ve kutsal kitabı olan Kur’ân, “insan” için indirildiğini defalarca farklı yerlerde zikretmektedir.  Allah, insanoğluna sadece bir kitap indirmekle kalmamış, ayrıca bu kitabı yaşanabilir kılan, yaşayan ve öğreten bir peygamber de göndermiştir. Ayrıca Allah, bize örnek insan olarak da Hz. Muhammed’i işaret etmiştir. Zira Hz. Peygamberin ahlakı Kur’ân’dı. Kur’ân ahlakıyla ahlaklanmak için önec Kur’ân’ı sonra Hz. Peygamber’i anlamak gerekmektedir. İşte Kur’ân Hz. Peygamber’in bu başarısının reçetesini bizlere de sunmaktadır. Bu reçete kendisine ümmü’l-Kuran denen Fatiha Suresidir. Zira bu sure Kur’ân’ın üç ana konusunu ve insanın anlam arayışında olduğu üç konuyu da bu ihtivâ etmektedir. Bu üç konu şunlardır:

1. İman: İnsan nasıl bir Tanrı’ya iman ettiğini merak eder ve asırlardır bı soruya cevap arar. Bu sorunun cevabı Fatiha Suresi’nin 1-4 ayetlerinde geçmektedir.

2. İbadet: İnsan, inandığı bu ilaha nasıl bir şekilde ibadet edeceğini ve yöneleceğini bilemez. Bunun için dinler arasında ibadet açısından pek çok farklılıklar vardır. İşte Fatiha Suresi bunun cevabını 5. Ayette vermektedir.

3. Ahlak: İnsan “imanının sonucunu kimlerle paylaşacağını ve bu iman bana nasıl yansır” sorusunu sorarsa Fatiha Suresi bu soruya 6-7. Ayetlerde cevap vermektedir.

İşte tüm bu ayetlerin ilkelerine uyan Hz. Muhammed (sav) örnek alınması gereken zirve bir şahsiyettir.

Kur’an ve Bağlam kitabın varmı? Kitap veya PDFmi?

Bu kitabını okudunmu?

Kitap olarak var. Birinci kitap bölümünden okudum sadece henüz devamını okuyamadım.

Kimi Örnek Almalı kitabın varmı? Kitap veya PDFmi?

Bu kitabını okudunmu?

Kitabım var. Kitap şeklinde. Birkaç yeri atlamak kaydıyla okudum.

Bu başlığa göre müfessiri tanımlamak gerekirse diğer özelliklerinin yanında esbabı nuzulü bilecek seviyede kendisini geliştirmiş olandır. Yani ayetlerin iniş sebeplerini bilen, araştıran, bunlar için çaba sarfeden, hatta ilim yolculuğuna çıkan,bunlara göre tefsir yapan kişidir diyebiliriz.

Peygamber aleyhisselam nasıl müminlerin lideri ve önderi ise fatiha suresi de bir anlamda kuranın özeti gibidir. Zaten bu konuda bazı hadisler mevcuttur. O sure ki bütün namazlarda okunan bir suredir. Bu surenin anlamına bakılacak olursa bunu hayatımıza tatbik ettiğimiz oranda dini doğru anlamş ve yaşamış oluruz. Bu sure de tıpkı diğer sureler gibi insanlar için indirilmiştir. Hayatta amacının ne olduğunu bilmeyen insan fatiha suresinde bir anlam arayışına tutulabilir. Her kavim için nasıl ki bir mürşit varsa Fatiha da en önemli mürşitlerden biri olabilir. Onu rehber edindiğimizde bizi aydınlatacak ve yol gösterecektir.

Ubeydullah çakır

19071593

Tefsir tarihi boyunca müfessirler esbab-ı nüzule gereken değeri göstermişlerdir. Bu çalışmalar erken dönemde sahabenin nakilleriyle kendini göstermiştir.  Fetihlerle beraber İslam toprakları genişleyince yeni müslüman olan insanlar Kur’ân’ı daha iyi anlamak istemişler ve bu konuda çaba sarf etmişlerdir.  İslam ile yeni tanışan bu insanlar Kur’ân’ın nüzul sürecine şahit olan sahabeden pek çok bilgi almıştır. Sahabeler de bu insanlara hem Arap dilinin inceliklerini hem de şahit oldukları nüzûl sürecini ve bu süreçte gerçekleşen olayları nakletmişlerdir. Böylece esbab-ı nüzul ilmi, nakil geleneğiyle başlamıştır.  İlk dönemlerde hadis mecmualarında yazılı geçen esbab-ı nüzul rivayetleri ilerleyen dönemlerde tefsir ilminin müstakil bir disiplin haline gelmesiyle bu çalışmalarda da yer almıştır. Shabeden sonraki tabiin nesli –tıpkı sahabe nesli gibi- esbab-ı nüzule gereke ehemmiyeti göstermiş ve bu hususta sahabeden ne kadar nakil rivayet varsa almaya çalışmışlardır. Sahabe ve tabiin neslindeki bu müfessirler, hoca öğrenci ilişkisinin ilk halkasını oluşturmuşlar ve sonraki nesillere de örnek olmuşlardır.  Zira tabiinden sonraki tebe-i tabiin nesli de tabiinden pek çok rivayet nakletmiştir. İşte müfessir halkaları bu şekilde başlamıştır. Müfessirler hocalarından aldıkları eğitimleri ve Kur’ân’a yapmış oldukları hizmetleri öğrencilerine anlatmış ve bu silsile günümüze kadar böyle devam etmiştir.  Müfessir kimdir? Sorusuna ise çevresi ve hocalarından almış olduğu etkileşimle Kur’ân’a hizmetkarlık eden müslümanlar diyebiliriz.

İslam dininin en önemli kaynağı ve kutsal kitabı olan Kur’ân, “insan” için indirildiğini defalarca farklı yerlerde zikretmektedir.  Allah, insanoğluna sadece bir kitap indirmekle kalmamış, ayrıca bu kitabı yaşanabilir kılan, yaşayan ve öğreten bir peygamber de göndermiştir. Ayrıca Allah, bize örnek insan olarak da Hz. Muhammed’i işaret etmiştir. Zira Hz. Peygamberin ahlakı Kur’ân’dı. Kur’ân ahlakıyla ahlaklanmak için önec Kur’ân’ı sonra Hz. Peygamber’i anlamak gerekmektedir. İşte Kur’ân Hz. Peygamber’in bu başarısının reçetesini bizlere de sunmaktadır. Bu reçete kendisine ümmü’l-Kuran denen Fatiha Suresidir. Zira bu sure Kur’ân’ın üç ana konusunu ve insanın anlam arayışında olduğu üç konuyu da bu ihtivâ etmektedir. Bu üç konu şunlardır:

1. İman: İnsan nasıl bir Tanrı’ya iman ettiğini merak eder ve asırlardır bı soruya cevap arar. Bu sorunun cevabı Fatiha Suresi’nin 1-4 ayetlerinde geçmektedir.

2. İbadet: İnsan, inandığı bu ilaha nasıl bir şekilde ibadet edeceğini ve yöneleceğini bilemez. Bunun için dinler arasında ibadet açısından pek çok farklılıklar vardır. İşte Fatiha Suresi bunun cevabını 5. Ayette vermektedir.

3. Ahlak: İnsan “imanının sonucunu kimlerle paylaşacağını ve bu iman bana nasıl yansır” sorusunu sorarsa Fatiha Suresi bu soruya 6-7. Ayetlerde cevap vermektedir.

İşte tüm bu ayetlerin ilkelerine uyan Hz. Muhammed (sav) örnek alınması gereken zirve bir şahsiyettir.

Ad soyadı:

mikail öztürk

Öğr. Nu.:19071017

Kur’an ve Bağlam kitabın varmı? Kitap veya PDFmi?

Bu kitabını okudunmu?

Okudum /Kitap

Kimi Örnek Almalı kitabın varmı? Kitap veya PDFmi?

Bu kitabını okudunmu?

Okudum /kitap

Müfessir adete bir gök kuşağı gibi kendisinde birden fazla renk barından alim ve önder kimlik sahibidir. Kimlik sahibi diyorum nedeni ise bizler bir müfessiri sadece okuğumuz kitaplara bağlı olarak yada o kitapların bağlamında düşünüyor ve anlamlandırıyoruz. Halbuki bir müfessirin kendisini müfessir olarak var edebilmesinde bir çok etken rol oynamıştır. Örneğin Ailesi’nin yaşam dünyası, inanç dünyası, sosyo- kültürel dünyası, coğrafi yapısı gibi bir çok etken müfessirin daha ilk hayatında zihin dünyasının inşasında etkili olmaya başlıyor. Yine hocaları müfessirin talebeliğinden itibaren oluşumuna kadar zihnin de hangi fikir ve düşüncelerin meyvesini vereceği hocalarından etkilenmelerine onlardan aldıkları bilgiyi işlemelerine bağlıdır. Yine çevre de müfessirin oluşumunda etkilidir. Bunun ile birlikte müfessirin tefisir ilmi kabileyeti haricinde hattatlık, şairlik, fıkıh gibi bir çok alan da yetişmiş ve yetiştirilmiş zengin bir kimlik sahibi olabiliyorlar. Buradan hareketle şunu söyleyebiliyoruz ki müfessirler hangi ilmi kabileyete daha yakın iseler tefsirlerine bunu da resmediyorlar. Bir müfessirin tefsirine baktığımız zaman onun hangi ilmi tedrisattan ağırlık ile geçtiği, hangi hocasının görüşünden etkilendiği, hangi ilmi konular üzerinde ağırlık ile durduğunun resmini çizebiliriz. Örneğin Taberi dirayet tefisir metodu ile eserini kaleme aldığı için rivayetten daha çok kendi görüş ve açıklamalarına yer vererek kendi görüşlerinin kendisinden sonra hakim olmasını istemiştir.

Müfessirin en önemli özelliği bir silsile sebebi ile hocalarından aldıkları bilgileri kendilerinden sonra ya aktarma hevesinde olmaları olmuştur. Onlar da kendileri gibi öğrenci yetiştirme hevesinde olmuşlardır. Yani Müfessir kimdir? diye sorduğumuzda müfessir aynı zaman da kendisi gibi yetiştirdiği, bilgilerini aktardığı öğrencileri olan kişidir. Bu onların gözden kaçırdığımız özelliklerindendir.

Kuranı kerimin daha iyi anlaşılması için efendimizden sonra ki dönemde sahabe bir çok girişimde bulunmuş ve hocaları olan efendimizden öğrendiklerini talebelerine rivayet -nakil ile aktarmış ve öğretmişlerdir. Kuranın anlaşılması için ulema tefsir ilminde bir takım yöntem ve teknikler geliştirmişlerdir. Bunlardan en önemlisi ise Esbabı nüzul ilmidir.  Müfessirlerin Esbabı nüzul ilmi ile anlama derinlik katmalarının tek sebebi ise Kuranı kerimin tefsirini ve anlaşılmasını kolaylaştırmak.

Tefsir ilmi ile meşgul olan kimse Kuran ilimlerinden yararlanmak mecburiyetindedir.

Esababı nüzul bilgisi sahabeye müşahede ettikleri ortamda insani-yapıp etmelerin sonucunda inen ayet ve o ayetle gelen hükümlerin sebeplere bağlanması yeteneğini kazandırmıştır. Bunun anlamı onların Kuranı kerim ilmini onu hayata tatbik etme usulü ile birlikte öğrenmiş olmalarıdır. Bu açıdan esbabı nüzul onlar için çok önemli görülmüştür. Esbabı nüzul vahyin nazil olduğu ortamı resmeden bir olguydu. Bu nedenle müfessir kimdir? Sorusunun diğer bir cevabını Esbabı nüzul ilmini iyi bilen alim olarak tanımlamak doğru olur. Onlara göre Esbabı nüzul ilmini bilen Kuranı kerimi de bilmiş olmaktaydı. Bu nedenle sahabe ve öğrencileri olan tabi ve sonrası müfessir kimliklerini Esbabı nüzul ilmi ile inşa etmişlerdir.

“Onu örnek almak eylemle olur”

Fatiha suresi muhteviyatı sebebi ile insan da bir bilinç meydana getirmek ister. Ben kimim ? neden varım? Kendimi nasıl var etmeliyim? Şeklindeki sorulara cevap verir. Adeta insanın varoluş felsefesini nasıl ve hangi yolları izleyerek gerçekleştireceği bilincini verir. Fatiha Kuran-ı Kerim’in anahtarıdır. Kapıyı açan anahtardır, anahtar olmadan girilmeyeceği gibi fatiha olmadan da Kuran kerim olmayacaktır, anlaşılmayacaktır, insan kendini var edemeyecektir. Fatiha suresi 6-7 ayetlere kadar bilgi yani teorik olarak insana kendisini yaratan ve onun sahip olduğu özellikleri anlatırken . son ayetlerde ise bilginin eylem ile karşılık bulduğunu görüyoruz.  “BİLGİ= EYLEM”” fatiha suresi kısaca bu şekilde izah etmek daha doğrudur.  6-7 ayetler de kimi örnek almalıyım- kimi örnek almamalıyım, yanlış ben-doğru ben  sorularının cevabı vardır. 6-7. Ayetleri bu bağlamda değerlendirdiğimiz takdirde “Kimi örnek almalı?” isimli kitab ile ortak paydada birleşmiş oluyor. bilgi ile insan zihni inşa edildikten sonra artık eylem safhasına örnekler gösterilerek geçilmesi istenmektedir. Karakterimizi inşa ederken “Nimetine erdirdiklerinin yoluna” diye örnek olarak gösterilen  iyi insanları örnek almamız, onların oluşturduğu “doğru beni” oluşturmamız istenmektedir. Hz peygamberin hayatı da bu nokta da benim için “doğru ben”in oluşması için bir örnektir.

Yine 7. Ayetin devamında ise “gazaba uğramışların yoluna değil” ifadesi ile örnek alınmaması gereken, yanlış benler, yanlış bizlere, yanlış onlara işaret vardır. Sonuç olarak Kuran ve efendimizin hayatının özü bilgi= eylem üzerine inşa edilmiştir. Kuranın öğretisi de efendimizin öğretisi de bilginin eyleme geçirilmesi ve bu eyleminde salih amel değeri kazanması yani iç dünyamız ile dış dünyamızın bir denge içerisinde yürümesi gerekmektedir. Kuran ve efendimiz bizden bunu ister.